Sự kiện được tổ chức hướng tới kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9 và 80 năm Ngày truyền thống lực lượng Công an nhân dân 19/8.

Anh hùng LLVTND Phan Văn Lai trao tượng trưng 4 di ảnh nữ Anh hùng liệt sĩ đầu tiên của lực lượng Công an nhân dân cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam. Ảnh: BTC.

Di ảnh các nữ Anh hùng Liệt sỹ đầu tiên của lực lượng Công an nhân dân đã hy sinh trong kháng chiến chống Pháp, do nhóm họa sĩ của Tổ chức Trái tim người lính phục dựng màu, trao tặng Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, trước sự có mặt tham dự của một số Anh hùng LLVTND, tướng lĩnh, cựu Công an nhân dân, cựu chiến binh, nhân sĩ trí thức Thủ đô và đại diện một số thân nhân gia đình Liệt sỹ, Thương binh đến từ nhiều vùng miền trên cả nước.

Đây là các di ảnh chân dung của 4 nữ Anh hùng liệt sỹ đầu tiên của lực lượng Công an nhân dân đã hy sinh trong kháng chiến chống Pháp, khi hoạt động "diệt ác trừ gian" và đựợc trao tặng Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam. Đó là các Anh hùng Nguyễn Thị Lợi (tên thật là Trần Thị Lời) sinh năm 1911 tại Châu Đốc, tỉnh An Giang, hy sinh năm 1950 tại Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Chị được truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND năm 1995; Cao Kỳ Vân (tên thật là Nguyễn Thị Được) sinh 1925 tại Bình Lục, Hà Nam (cũ); hy sinh năm 1950 tại Việt Yên, tỉnh Bắc Giang (cũ). Chị được truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND năm 1998; Bùi Thị Cúc (tên thật là Trần Thị Lan) sinh năm 1930 tại Hưng Yên, hy sinh năm 1950 tại Hưng Yên. Chị được truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND cùng năm 1995 với Anh hùng Nguyễn Thị Lợi; Võ Thị Sáu (tên thật là Nguyễn Thị Sáu) sinh năm 1933 tại Đất Đỏ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ), hy sinh 1952 tại Côn Đảo. Chị được truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND năm 1993.

Di ảnh phục dựng màu của 4 nữ anh hùng liệt sĩ Công an nhân dân đầu tiên

Bên cạnh đó, Ban tổ chức sự kiện còn trao 4 di ảnh "Mãi mãi tuổi 20" vừa được phục dựng mầu gồm lão thành cách mạng Dương Quang Trị (1914 – 1983). Cụ là người trực tiếp tham gia tổ chức chương trình phát thanh đặc biệt tại Đài phát sóng Bạch Mai, giới thiệu bản “Tuyên ngôn Độc lập” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tháng 9/1945; truyền đi mệnh lệnh “Toàn quốc kháng chiến” của Bộ trưởng Quốc phòng Võ Nguyên Giáp, tháng 12/1946; liệt sỹ Nguyễn Văn Giang, sinh năm 1930, hy sinh ngày 3/12/1953; liệt sĩ Nguyễn Chí Cường, sinh 1947, hy sinh ngày 6/6/1969; liệt sỹ Dương Văn Cam sinh năm 1951 hy sinh ngày 15/5/1974 tại Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam.

Theo Đại tá, nhà văn Đặng Vương Hưng, người sáng lập và Chủ tịch Tổ chức “Trái tim người lính”, Trưởng Ban tổ chức sự kiện cho biết, trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, chiến tranh bảo vệ biên giới và chủ quyền biển đảo thiêng liêng; vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống nhân dân, hàng vạn cán bộ chiến sĩ Công an đã ra trận, hàng ngàn người đã hy sinh: Đặc thù của ngành Công an là toàn bộ thông tin cá nhân đều được bảo mật, hầu như không để lại hình ảnh. Do vậy, công tác phục dựng di ảnh rất khó khăn. Hiện nay, công việc này vẫn đang được Tổ chức “Trái tim người lính” phối hợp với Hội Cựu Công an các đơn vị, địa phương tiếp tục thực hiện.

Đại diện các gia đình đón nhận di ảnh được phục dựng từ dự án "Mãi mãi tuổi 20". Ảnh: BTC

Cũng trong dịp này, cuốn sách bút ký lịch sử “Ngôi nhà xưa yêu dấu” của tác giả Dương Việt Tiến đã được giới thiệu và ra mắt. Tác giả cuốn sách là ông Dương Việt Tiến - con trai cụ Dương Quang Trị đã tái hiện "câu chuyện trăm năm" của gia đình mình. Cuốn sách “Ngôi nhà xưa yêu dấu” đã chuyển tải nhiều thông tin đời sống thú vị, không chỉ là chuyện của một cá nhân, một gia đình, mà là lịch sử tự hào của một dòng họ, đã góp phần tích cực vào kháng chiến chống ngoại xâm của dân tộc ta.

Tại phía bờ Nam của cầu Vĩnh Tuy, trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nơi đây từng có một ngôi nhà ngói 5 gian (tại số 8, ngõ 120 phố Vĩnh Tuy) là cơ sở hoạt động của nhóm Văn hóa Cứu quốc gồm các ông: Trần Quốc Hương (Mười Hương), Nguyễn Huy Tưởng, Lưu Văn Lợi, Nguyễn Đình Thi, Thôi Hữu, Hoàng Đạo Thúy, Nguyễn Hữu Đang… Ngôi nhà này còn là nơi in số báo Tiên Phong đầu tiên để trình Đại hội Quốc dân Tân Trào, Tuyên Quang, diễn ra ngày 16 và 17/8/1945.

Chủ ngôi nhà này là ông Dương Quang Trị, một thợ điện từ thời Pháp thuộc và vợ là bà Lưu Thị Hương (em gái của nhà ngoại giao nổi tiếng Lưu Văn Lợi, 1913 - 2016). Ngôi nhà nằm gần các đồn của giặc Pháp nhưng ông bà vẫn bất chấp nguy hiểm, nuôi giấu các chiến sĩ văn hóa và những chiến sĩ cộng sản vượt ngục. Rất tiếc, ngôi nhà lịch sử số 8, ngõ 120 phố Vĩnh Tuy kể trên, đã bị giặc Pháp đốt cháy sau Ngày Toàn quốc kháng chiến.

Sau khi tiếp quản Thủ đô, năm 1954, ông bà Dương Quang Trị - Lưu Thị Hương từ Chiến khu Việt Bắc trở về, đã dựng ngôi nhà lá trên nền đất cũ. Từ ngôi nhà này, ông bà đã âm thầm vượt qua các cuộc chiến tranh ác liệt; vượt qua gian khó của thời bao cấp để nuôi dạy các các con trưởng thành.

Hiện “Ngôi nhà xưa yêu dấu” có địa chỉ mới là số nhà 96 Nguyễn Văn Viên, phường Vĩnh Tuy, Hà Nội và được Ủy ban nhân dân TP. Hà Nội gắn biển di tích lịch sử. Gia đình ông bà Dương Quang Trị - Lưu Thị Hương được Nhà nước cấp bằng “Có công với nước”. ghi nhận những cống hiến thầm lặng và vĩ đại.